Thị trường tiền điện tử – Phần 6.1

Phần 6.1: Defi summer 2020, đỉnh cao của sự thiểu năng.

Sau 5 phần chúng ta đang ở giai đoạn bear market 2018-19. Market và price action rất chán, nhưng dev đang build những ứng dụng xoay quanh việc khai thác tiềm năng của Smart Contract(SM) và Ethereum.

Giải thích SM cho người 0 về tech: Bạn ra máy bán hàng tự động mua nước ngọt. Chọn chai nước, bỏ tiền vào, máy xác nhận tiền, nhả chai nước ra cho bạn.

SM được lập trình để hoạt động đúng qui trình đó. Nếu bỏ không đủ tiền thì máy không bán nước, còn nếu bỏ dư tiền thì máy trả tiền dư.

Ứng dụng đơn giản của SM như Uniswap, chả khác cái máy bán hàng tự động là mấy. Bạn bỏ tiền vào thay vì mua nước thì swap token.

Những ôn thần defi developer đời đầu bắt đầu làm ra nhiều thử nghiệm để xem ngoài mua bán đơn giản như Uniswap thì SM còn có thể làm gì:

– Lending/vay mượn: Compound $COMP, $AAVE
– Onchain liquidity: Synthetix $SNX, Bancor $BNT
– Cho phép mint stablecoin onchain như MakerDAO $MKR

1 vấn đề duy nhất. SM sẽ chạy theo đúng như những gì nó được code. Mặc dù dev code sạch, không rug. Nhưng vẫn có rủi ro SM bị hacker tấn công. Và nếu anh em bỏ tiền vào SM rồi SM bị hack thì anh em mất tiền.

Ở đây tồn tại rủi ro, mà lại thiếu lợi ích/incentive/risk premium. Không phải 100% cộng đồng đều yêu công nghệ. Động lực nào để người dùng mạo hiểm bỏ tiền vào chơi defi bây giờ?

Đâu đó giữa năm 2019, Synthetix $SNX là dự án đi đầu trend liquidity mining. Thưởng token cho user nào dep tiền vào dự án và cung cấp thanh khoản.

Bear market kiếm tiền khó khăn, bây giờ đưa tiền cho thằng khác giữ xong nó trả lãi cho mình. Ngon. Đầu năm 2020 các dự án dần bắt trend và học theo. User cũng hiểu bài và bắt đầu dep tiền vào dự án cung cấp thanh khoản nhận về token, hay gọi là yield farm, gọt tắt là farm.

Công nghệ hay, ý tưởng hay, developer có tâm hỗ trợ nhiệt tình. Nhưng user thì cực kì khôn lỏi, và giai đoạn thiểu năng nhất của defi bắt đầu.

Ví dụ giao thức lending Compound: Bạn bỏ tiền vào cho người khác vay, nhận lãi tầm 8%/ năm. Ông khác đi vay tiền thì cần trả lãi 12%/năm. Khá giống với ngân hàng và lending bình thường.

Nhưng ngoài lãi tới từ việc vay/mượn tiền ra. Compound còn in token $COMP ra thưởng cho bạn vì đã cung cấp thanh khoản. Mà $COMP thì lại tăng giá liên tục. Nên user nghĩ tới việc tự vay tiền của mình để farm $COMP.

Thế nên bỏ 1k $USDT vào, tự vay ra 800 $USDT. Đem 800 $USDT đó bỏ lại vào, vay ra 640 $USDT. Lấy 640 $USDT bỏ lại vào rồi lại vay ra… Quá trình này gọi là loop.

Ở truyền thống làm vầy là lỗ, nhưng trong defi với việc dự án in token ra thưởng thêm thì lại là lời.

Tục cái nữa. Khi cộng đồng dần dần biết, thì dân tình đổ xô đi vay $USDT làm lãi vay tăng đột biến. Có những thời điểm chỉ farm/loop bằng stablecoin lãi đã 150%-200%. Chưa kể giá $COMP x5 x6 liên tục.

1 dự án thành công thì tất nhiên có vô số dự án fork mọc lên theo cho anh em farm. Hầu hết đều Ponzi hơn rất nhiều, trả lãi cao hơn, không có user thật mà toàn farm xong chạy nên dự án nhiều mà chết cũng nhanh.

Lúc đó ngày thức 16-18 tiếng ngồi canh dự án nào lãi cao hơn để xoay tiền qua farm là chuyện rất bình thường. Làm ngày nào cũng ngồi máy tính canh thì hại sức khỏe.

Nên Andre Cronje dev ra con Yearn finance- $YFI. Qui trình vay tiền ở dự án A, đem qua dự án B farm, xong lấy collateral ở dự án B đem sang dự án C farm là rất có lời. Yearn đơn giản hóa qui trình này bằng cách user chỉ cần nạp tiền vào vault của Yearn, còn lại dự án sẽ làm hộ và trả lãi cho bạn.

$YFI moon từ 10 đô lên 30k đô, Andre thì được phong thánh. Covid cũng bắt đầu phổ biến nên lockdown người dân trong nhà, mọi người có thời gian cờ bạc với crypto và defi hơn.

Anh em lúc đó farm ponzi all day.

Thị trường tiền điện tử – Phần 7.3